ชื่อวงศ์ : CONVOLVULACEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Argyreia nervosa (Burm.f.) Bojer ; Argyreia speciosa (L.f.) Sweet
ชื่อสามัญ : Hawaiian baby woodrose
ชื่อพื้นเมืองอื่น : ใบระบาด, ผักระบาด (ภาคกลาง) ; เมืองมอน (กรุงเทพฯ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้เถา (ExC) ลักษณะเลื้อยยาว ตามลำต้นและกิ่งก้านมีขนนุ่มสีขาวหรือน้ำตาลแกมเหลือง หนาแน่น มียางเหนียวสีขาว
ใบ เป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบรูปไข่หรือรูปกลม กว้าง 8-25 ซม. ยาวประมาณ 10-30 ซม. ปลายใบมน แหลมหรือแหลมเป็นหาง มีติ่งเล็กสั้น โคนใบรูปหัวใจเว้าลึก แผ่นใบเกลี้ยงหรือค่อนข้างเกลี้ยง ด้านท้องใบมีขนคล้ายเส้นไหมสีขาว สีเทาหรือสีน้ำตาลแกมเหลือง หนาแน่น เส้นกลางใบและเส้นใบจะเด่นชัดทางด้านล่าง (ท้องใบ) เส้นแขนงใบมีจำนวนมาก เรียงขนานกันเป็นขั้นบันได ก้านใบสั้นกว่า หรือยาวเท่ากับตัวใบ
ดอก ออกชิดเป็นช่อ ก้านช่อดอกแข็ง ยาวถึง 20 ซม. ก้านดอกสั้นเป็นเหลี่ยม ใบประดับใหญ่ ลักษณะรูปไข่ขอบขนาน หรือรูปรี ยาว 3.5-5 ซม. ปลายยาวเรียวแหลม ด้านนอกมีขนนุ่มปุกปุย ด้านในเกลี้ยงหลดร่วงง่าย กลีบรองกลีบดอกรูปรีกว้าง ปลายมนหรือแหลม สองกลีบนอกยาว 15 มม. ส่วนสามกลีบในสั้น ด้านนอกมีขนสีขาวนุ่มหนาแน่น ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกใหญ่ เชื่อมติดกันเป็นรูปท่อหรือรูปกรวย ยาว 6 ซม. สีม่วงแกมชมพู ปลายกลีบจักเป็นแฉกตื้นๆ บริเวณกลางกลีบแต่ละกลีบมีขนนุ่มหนาแน่น ก้านเกสรตัวผู้มีขนปุกปุยที่โคน
ผล ลักษณะกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. ปลายมีติ่งสีน้ำตาลอมเหลือง
นิเวศวิทยา
มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย ในประเทศไทยเกิดตามที่รกร้างว่างเปล่า ป่าดงดิบเขาและป่าเบญจพรรณทั่วไป โดยมากปลูกขึ้นร้านเป็นไม้ประดับและบังร่มเงาได้ดี
การปลูกและขยายพันธุ์
เป็นไม้กลางแจ้ง ชอบแสงแดดจัด จะขึ้นเกาะพาดตามต้นไม้ใหญ่ๆ เจริญเติบโตได้ในดินร่วนซุยที่มีอินทรีย์วัตถุมาก ขยายพันธุ์ด้วยการตอนทาบกิ่ง หรือการปักชำกิ่ง
ประโยชน์ทางยา
รสและสรรพคุณในตำรายา
ราก รสจืดเฝื่อน เป็นยาขับน้ำเหลืองเสีย บำรุงแก้ไขข้ออักเสบ กระตุ้นความกำหนัด ขับปัสสาวะ แก้โรคเท้าช้าง โรคอ้วนที่เกิดจากการสะสมไขมันมาก
ใบ รสเฝื่อน ใช้พอกฝีและบาดแผลแก้อักเสบ พอกแก้โรคผิวหนังทั่วไป น้ำคั้นหยอดหูแก้หูอักเสบ
วิธีและปริมาณที่ใช้
- เป็นยารักษาโรคผิวหนัง โดยใช้ใบสด 3-5 ใบ ล้างน้ำให้สะอาดแล้วนำมาโขลกให้ละเอียด ใช้ทาและพอกบริเวณที่เป็น วันละ 2-3 ครั้ง เป็นประจำ จนกว่าจะหาย