ชื่อวิทยาศาสตร์ : Citrus maxima (Burm.) Mer.
ชื่อวงศ์ : Rutaceae
ส้มโอ เป็นพรรณไม้ยืนต้นสูงประมาณ 5-10 เมตร เปลือกดันมีสีน้ำตาล ใบเป็นใบเดี่ยวสีขียว ลักษณะรูปรี ขอบใบหยักโดยรอบมีดอกสีขาวออกเป็นชอ ผลรูปร่างทรงกลมขนาดใหญ่ มีเปลือกหนา เนื้อผลสีขาวใสเป็นกลีบเล็กๆ อัดแน่นฉ่ำน้ำ ผลอ่อนจะมีสีเขียว เมื่อแก่จัดจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง ชอบดินร่วนที่ระบายน้ำได้ดี เจริญเติปโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศร้อนชื้น ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดหรือตอนกิ่ง มีถิ่นกำเนิดทางแถบประเทศจีน ในบ้านเรานิยมปลูกกันมากบริเวณภาคกลาง โดยฉพาะปลูกมากที่นครปฐม หรือแม้แต่ในกรุงเทพฯ แถวๆ รังสิตและลำลูกกาก็ยังมี ส้มโออุดมไปด้วยสารอาหารนานาชนิด มีวิตามินซีสูงมาก นิยมกินเป็นยาแก้ไข้ หรือให้ผู้ป่วยกินเพื่อให้ร่างกายปรับสภาพและฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
ส้มโอมีน้ำ และวิตามินซีเป็นส่วนประกอบอยู่มาก จึงช่วยลดความร้อนของร่างกายเวลาเป็นไข้หวัดได้ดี ตำราแพทย์แผนไทยใช้ใบหรือเนื้อของส้มโอมาบดประคบที่หน้าผาก ช่วยดูดความร้อนออกจากร่างกายลดอาการปวดหัวได้ด้วย
คุณค่าทางสารอาหาร
- ส้มโอ 100 กรัมให้โปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมัน ช่วยให้พลังงานแก่ร่างกาย และเสริมสร้างการเจริญเติบโต มีไฟเบอร์ (กากใยอาหาร) ช่วยปรับสมดุลของระบบขับถ่าย
- เกลือแร่ฟอสฟอรัสที่ช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรงช่วยพัฒนาโครงสร้างของร่างกาย
- วิตามินบี1 บี2 ช่วยบำรุงระบบประสาท ช่วยบำรุงดวงตา เล็บ ผม ป้องกันโรคเหน็บชา ไนอะซินที่ช่วยร่างกายเปลี่ยนโปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรตเป็นพลังงาน วิตามินซีช่วยกระซับผิว เพิ่มประสิทธิภาพภูมิคุ้มกันของร่างกาย ป้องกันไข้หวัด วิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา ป้องกันโรคตาฝ้าฟาง
คุณค่าทางสมุนไพร
- ใบ : ต้มกับน้ำ ใช้ดื่มขับลมในกระเพาะ แกอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
- เนื้อผล : กินเป็นผลไม้สดหรือทำเป็นน้ำผลไม้ ดื่มถอนพิษแอลกอฮอล์ แก้อาเจียน ขับลมในลำไส้ ขับเสมหะ แก้ไข้หวัด แก้อาการเลือดออกตามไรฟัน ลดอาการแน่นหน้าอก แก้ลำไส้หดตัว ป้องกันโรคไส้เลื่อน
ดื่มน้ำส้มโอไล่ลมแก้ท้องอืด
เลือกเนื้อส้มโอมาบีบให้เละจนเป็นน้ำ ใช้ทั้งกากทั้งเนื้อและน้ำนำไปผสมกับน้ำเชื่อม เติมเกลือปนเล็กน้อย เวลากินใส่น้ำแข็งด้วยเพื่อเพิ่มรสชาติ และทำให้ชุ่มคอยิ่งขึ้น น้ำส้มโอมีวิตามินซีมากช่วยแก้ไข้หวัดได้ดี มีสรรพคุณช่วยให้ลำไส้บีบตัวไล่ลม และของเสียออกจากระบบลำไส้ ที่สำคัญไฟบอร์จากกากเนื้อส้มโอยังช่วยปรับสมดุลของระบบขับถ่ายป้องกันอาการท้องผูกได้อีกด้วย
