
ชื่อวงศ์ : GRAMINEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cymbopogon nardus Rendle
ชื่อสามัญ : Citronella grass
ชื่อพื้นเมืองอื่น : จะไคมะขูด, ตะไครมะขูด (ภาคเหนือ) ; ตะไคร้แดง (นครศรีธรรมราช) ; ตะไคร้หอม (ภาคกลาง)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
หญ้า (ExG) เป็นไม้ล้มลุกประเภทหญ้า ลำต้นเป็นกอใหญ่มีข้อเห็นชัดเจน สูงประมาณ 1-2 เมตร ยอดโน้มลง มีไขปกคลุมตามข้อ ลักษณะเป็นแท่งทรงกระบอก ยาว แข็งและเกลี้ยง มีรากฝอยแตกออกจากโคน
ใบ เป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบแคบยาว รูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ ขอบใบเรียบและมีขนเล็กน้อย โคนใบสอบเรียว ปลายใบเรียวแหลมหรือแหลมแข็ง แผ่นใบสีเขียว ขอบและผิวใบสาก มีเส้นใบขนานตามยาว สีขาวนวล เส้นกลางใบแข็ง มีกาบใบหุ้มลำต้นแบบหลวมๆ แตกใบออกเป็นกอ
ดอก ออกดอกเป็นช่อเล็กๆ แบบช่อดอกย่อย มีช่อดอกย่อย 1-12 ช่อ และมีใบประรองรับ ช่อดอกย่อยแบนออกเป็นคู่ ช่อหนึ่งไม่มีก้าน และอีกช่อหนึ่งมีก้าน มีรังไข่แบบเหนือวงกลีบ
นิเวศวิทยา
เป็นพืชเขตร้อน พบทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในประเทศไทยนิยมปลูกในสวนครัวเพื่อใช้ทำยา
การปลูกและขยายพันธุ์
เป็นไม้กลางแจ้งที่ชอบแสงแดด เจริญเติบได้ดีในดินร่วนซุย ขยายพันธุ์โดยการแยกกอ แยกต้นและเหง้า ปักชำโดยตัดปลายต้นให้เหลือประมาณ 15-20 ซม.
ประโยชน์ทางยา
รสและสรรพคุณในตำรายา
รากและต้น รสหอมปร่าขม เป็นยาแก้แผลในปาก แก้ปากแตกระแหง ทำให้แท้งบุตร ขับระดู ขับลมในไส้ แก้อาการแน่นจุกเสียด แก้อาเจียน แก้ไข้ น้ำมันจากต้นทาป้องกันยุง จึงนิยมนำต้นสดมาทุบแล้ววางไว้ ป้องกันยุงได้ดี
วิธีและปริมาณที่ใช้
- ไล่ยุงหรือไล่แมลง โดยใช้ต้นสด 5-7 ต้น นำมาทุบให้แตกเป็นฝอย ตัดเป็นท่อนนำไปวางไว้ในที่ๆ มียุงชุกชุม เมื่อกลิ่นน้ำมันระเหยออกมา ยุงและแมลงจะหนีหมด หรืออาจจะใช้น้ำมันหอมระเหยที่ได้จากการกลั่นทาตามตัวก็ได้
ข้อควรทราบ
- สตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทาน เพราะจะทำให้แท้งได้ เนื่องจากมีฤทธิ์ในการบีบรัดมดลูก
- ใบและก้านใบ มีสารสำคัญ คือ Essential oil และ Lactone เมื่อนำมากลั่นจะได้น้ำหอมระเหย ใช้เป็นเครื่องหอม เช่น สบู่ พ่น หรือทาผิวกันแมลง และมีฤทธิ์ต้านเชื้อรา
1. โปรดงดเว้นการใช้คำหยาบคาย, ส่อเสียด
2. ทุกความเห็นต้องไม่มีการดูหมิ่น, กล่าวหาให้ร้าย, สร้างความแตกแยก หรือ "กระทบถึงสถาบันอันเป็นที่เคารพ"
3. ทางเว็บไซต์จะขอลบความคิดเห็นโดยทันที เมื่อความเห็นไม่เป็นไปตามข้อตกลง