ตะลิงปลิงเป็นไม้ยืนต้น สูงประมาณ 5-10 เมตร จัดอยู่ในวงศ์เดียวกับมะเฟือง ใบเป็นใบประกอบขนนกคล้ายใบมะยม ผลรูปร่างกลมยาวปลายมน ขนาดยาวประมาณ 5-7 เซนติเมตร มีร่องตามความยาวผล 5 ร่อง ผิวเรียบสีเขียวอ่อน เมื่อสุกมีสีเหลือง เนื้อผลแน่น ฉ่ำน้ำ รสเปรี้ยวจัด ออกเป็นพวงห้อยตามกิ่งและลำต้น ด้วยลักษณะผลที่มีคนเห็นว่าคล้ายแตงกวาแขวนห้อยอยู่ตามต้นนี่เอง จึงเป็นที่มาของชื่อ Cucumber Tree
ผลอ่อนตะลิงปลิงนิยมกินเป็นทั้งผลไม้กินเล่น โดยจิ้มกับกะปิหรือพริกเกลือ กินเป็นผักสด เช่น จิ้มกินกับน้ำพริก เป็นเครื่องเคียงในขนมจีนหรือเมี่ยง และใช้ประกอบอาหาร เช่น แกงคั่ว แกงส้ม ต้มยำ แกงเผ็ดเป็ดย่าง ยำ น้ำพริกตะลิงปลิง หรือเมี่ยง รวมถึงนำมาแปรรูปเพื่อเป็นขนม ด้วยการแช่อิ่มหรือดอง
สรรพคุณทางยาของผลตะลิงปลิงที่คนโบราณใช้กันมานมนานก็คือ ขับเสมหะ แก้ไอ ลดไข้ ช่วยให้เจริญอาหาร ขับเหงื่อ และมีฤทธิ์ฝาดสมาน ส่วนในด้านคุณค่าสารอาหารนั้น แม้ไม่มีอะไรโดดเด่น คือ ใน 100 กรัม มีเส้นใยอาหาร 0.3 กรัม มีธาตุเหล็ก 0.2 มิลลิกรัม และวิตามินซี 2 มิลลิกรัม แต่ตะลิงปลิงก็เป็นผักที่ให้พลังงานต่ำเพียง 11 กิโลแคลอรีต่อ 100 กรัม จึงเป็นผักอีกชนิดที่เหมาะสำหรับคนที่กำลังน้ำหนัก
ส่วนอื่น ๆ ของต้นตะลิงปลิงก็มีประโยชน์ไม่น้อย เช่น ดอกของตะลิงปลิง ซึ่งมี 5 กลีบ สีแดงเข้ม ตรงกลางมีเกสรสีขาว กลิ่นหอมอ่อนๆ นำมาต้มน้ำดื่มแก้เจ็บคอและแก้ไอ ใบตะลิงปลิงนำมาตำพอกผิว แก้ผื่นคันหรือสิว รากมีสรรพคุณแก้ร้อนใน แก้ไขข้ออักเสบและสมานแผลในกระเพาะ