ขิง (Ginger)

ขิงเป็นพืชล้มลุกที่จัดอยู่ในสกุลเดียวกับข่าและกระชาย มีลำต้นใตดินสะสมอาหารลักษณะคล้ายนิ้วมือเรียกว่า “แง่งขิง” ซึ่งเป็นส่วนที่ใช้ในการขยายพันธุ์ นำมาเป็นส่วนประกอบในการปรุงอาหาร แปรรูปเป็นขิงดอง ขิงแช่อิ่ม ขิงผง ใช้เป็นยาสมุนไพร หรือเป็นส่วนผสมในผลิตภัฑณ์เครื่องสำอาง

แง่งขิงประกอบด้วยแป้งร้อยละ 60 โปรตีนและไขมันร้อยละ 10 น้ำมันหอมระเหยร้อยละ 7 โดยกลิ่นหอมฉุนและรสเผ็ดร้อนของขิงเป็นสารจำพวกน้ำมันชัน (Oleorsin) ซึ่งประกอบด้วย จินเจอรอล (Gingerol) โชกาออล (Shogaol) และ ซิงเจอโรน (Zingerone) ขิงสดจะมีน้ำมันหอมระเหยในปริมาณสูง แล้วค่อยๆ ลดลงตามระยะเวลาสภาพของการเก็บรักษา

สรรพคุณของขิงที่สามารถลดอาการจุกเสียดได้ดี เนื่องจากมีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งสารออกฤทธิ์คือ เมนทอล (Menthol) ซีนีออล (Cineole) จะไปกระตุ้นการทำงานของกล้ามเนื้อที่ระบบทางเดินอาหารให้บีบตัวมากขึ้น จึงเกิดการขับลมออกมา ขิงยังช่วยป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียนระหว่างการเดินทาง ซึ่งขิงจะออกฤทธิ์โดยตรงต่อระบบทางเดินอาหาร ไม่ทำให้เกิดอาการง่วงนอน ดังฤทธิ์ข้างเคียงที่พบในยาแก้เมารถแผนปัจจุบัน

ทางการแพทย์แผนไทย ขิงสดและขิงแห้งมีฤทธิ์ สรรพคุณและการนำไปใช้ต่างกัน คือ ขิงสดมีรสหวาน เผ็ดร้อน สรรพคุณแก้ปวดท้อง บำรุงธาตุ ขับลมในลำไส้ให้ผายออกและเรอ ส่วนขิงแห้งมีรสหวาน เผ็ดร้อน สรรพคุณแก้ไข้ แก้ลม แก้จุกเสียด แก้เสมหะ บำรุงธาตุ แก้คลื่นไส้อาเจียน

ทางการแพทย์แผนจีน ขิงสดและขิงแห้ง สรรพคุณ และการนำไปใช้ต่างกัน คือ ขิงสดมีรสเผ็ด อุ่น มีฤทธิ์ขับเหงื่อ กระทุ้งพิษ ใช้แก้หวัดจากการกระทบความเย็น ให้ความอบอุ่นแก่กระเพาะอาหาร แก้อาการคลื่นไส้อาเจียนจากภาวะกระเพาะอาหารมีความเย็นสูง ให้ความอบอุ่นแก่ปอด ระงับไอ แก้ไอจากการกระทบความเย็น ส่วนขิงแห้งมีรสเผ็ด ร้อน มีฤทธิ์เสริมความอบอุ่น ขับความเย็น ฟื้นฟูหยางชี่ของม้ามและกระเพาะอาหาร ระงับการคลื่นไส้อาเจียน

การนำขิงมารักษาอาการต่าง ๆ สามารถเตรียมเองได้ง่ายๆ ไม่ยุ่งยาก ดังนี้ แก้อาเจียน ใช้แง่งแก่สดขนาดหัวแม่มือ ทุบพอแตก ถ้าเป็นขิงแห้งใช้ 5-7 ชิ้น ต้มเอาน้ำดื่ม รักษาอาการไอ ขับเสมหะ ใช้ขิงสดฝนกับน้ำมะนาว แทรกเกลือ นำมากวาดคอหรือจิบบ่อย ๆ รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด ปวดท้อง ใช้ขิงแก่ยาว 2 นิ้ว ทุบพอแหลก เทน้ำเดือดลงไปครึ่งแก้ว ปิดฝา ตั้งทิ้งไว้ 5 นาที รินน้ำดื่มระหว่างมื้ออาหาร ลดความดันโลหิตสูงด้วยการใช้ขิงสดฝานต้มกับน้ำดื่ม ส่วนอาหารพิเศษสำหรับหญิงหลังคลอดคือ ไก่ผัดขิง เพื่อเสริมเลือดและพลังหยาง ช่วยทำให้การดูดซึมอาหารดีขึ้น ขับระบายของเสียน้ำตกค้าง น้ำคาวปลาได้ดี ให้ร่างกายคุณแม่กลับสู่สภาพปกติได้เร็วขึ้น น้ำนมแม่ก็จะไหลได้ดี ส่งผ่านสรรพคุณที่ดีของขิงทางน้ำนมแม่ไปสู่ลูก ทำให้ลูกไม่ปวดท้อง

ด้านความสวยความงาม ใช้ขิงถูหนังศีรษะเพื่อกันผมร่วง หรือคั้นเอาแต่น้ำผสมน้ำมันมะกอก นำมานวดให้ทั่วศีรษะ คลุมไว้ด้วยหมวกพลาสติก แล้วใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นจัดทั้งผืน บิดให้หมาด คลุมทับหมวกไว้อีกชั้น ประมาณครึ่งชั่วโมงจึงล้างออก จะทำให้ผมสวย นิ่ม และแข็งแรง ไม่ขาดง่าย คุณผู้หญิงที่มีปัญหาต้นขา ก้น หรือผิวหนังส่วนใดเป็นไขมันผิวส้มหรือมีเซลล์ลูไลท์ ให้ใช้ขิงสดขูดเป็นฝอย นวดละเลงบนผิวหนังส่วนที่เป็น ขิงจะช่วยทำให้ผิวส้มนั้นกระจายตัว ไม่เกิดผิวขระขระ ผิวเรียบเนียนขึ้น สามารถใช้ใส่ชุดสั้นสวยโชว์ขาได้อย่างมั่นใจ

สิ่งที่น่าสนใจ